نکات حقوقی مهم چک و سفته و سوالات متداول

چک چیست ؟

یکی از مهمترین، رایج ترین و پرکاربردترین اسناد تجاری است که با استفاده از آن پول موجود در بانک به دستور صاحب حساب چک ،برداشت یا به شخص دیگری حواله می شود.

انواع چک :

1- چک عادی 2- چک تایید شده (چک گواهی شده) 3- چک تضمین شده 4- چک مسافرتی

چک عادی:

چکی که توسط شخصی که صاحب حساب جاری است بر عهده بانک صادر می شود و دارنده ی آن هیچ تضمینی برای قابل پرداخت بودن چک ندارد جز اعتبار صادرکننده چک.

چک تایید شده (گواهی شده):

شبیه چک عادی می باشد با این تفاوت که بانک پرداخت وجه چک را تایید می کند.

چک تضمین شده:

معروف به چک رمزدار است؛ چکی که توسط شخص از بانک مطالبه می شود و بانک اقدام به صدور این چک می نماید. در این نوع چک بانک، هم صادر کننده و هم محال علیه است.

چک مسافرتی:

چکی است که توسط بانک صادر می شود و وجه آن در هریک از شعب بانک صادر کننده قابل پرداخت است.

نکته:  چاپ انواع چک پول ها که چک مسافرتی هم از این نوع است با توجه به مصوبه 8/12/1386 متوقف شده است و چک جدیدی تحت عنوان ایران چک توسط بانک مرکزی چاپ می شود؛ اما در تاریخ 27/12/1390 به دلیل آن که ایران چک با تعریف هیچ یک از چک هایی که در قوانین تعریف شده است منطبق نیست ، مصوبه دولت نسبت به ایران چک را ابطال کرد و بدین وسیله چاپ و انتشار ایران چک ممنوع گردید.

چک هایی که قابلیت تعقیب کیفری را ندارند:

1- چک سفید امضا

2- چک وعده دار

3-چکی که در آن، وصول چک منوط به تحقق شرطی شده باشد.

4- چک بدون تاریخ

برای طرح شکایت کیفری، شاکی باید دو موعد را رعایت کند، در صورت رعایت نکردن حق شکایت کیفری وی ساقط می شود:

1- تا 6 ماه پس از صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه کند.

2- تا 6 ماه بعد از صدور گواهی عدم پرداخت چک شکایت کیفری کند.

نکاتی مهم در خصوص چک:

• چکی که برای ضمانت به تاریخ روز صادر شده است امتیازهای چک به روز را نخواهد داشت.
• حتما در هنگام صدور چک علاوه بر این که تاریخ را در محل از پیش تعیین شده می نویسید، تاریخ را در کنار امضای خود نیز درج کنید.
• برای این که از چک های سفید امضای شما سواستفاده نشود حتما در پشت چک دلیل صدور آن را نوشته و امضا کنید.
• نوشتن تاریخ در کنار امضا این کمک را خواهد کرد که اگر کسی مدعی شود که چک شما به روز بوده است این امضا آن را منتفی خواد کرد.
• صدور چک سفید امضا هیچ گاه امتیازات کیفری چک به روز را نخواهد داشت حتی اگر خودتان آن را تاریخ بزنید.
• برای صدور چک علاوه بر تحریر کاغذ چک صادر کننده چک می بایست اطلاعات گیرنده، تاریخ و مبلغ چک را در سامانه بانک مرکزی ثبت نماید در غیر این صورت چک قابلیت وصول ندارد.

چک صیاد چیست؟

صیاد، مخفف سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک می باشد. از آن جایی که وجود چک بی محل، اهمیت و ارزش چک را تا حدودی کاهش داده بود به همین علت سامانه صیاد ، در شهریور ماه 98 چک صیارا به بازار تجارت عرضه کرد.

مزایای چک صیاد:

• درخواست غیر حضوری چک
• جلوگیری از جعل چک و خطرات احتمالی
•  استعلام اعتبار صاحب حساب و صاحب امضا
•  افزایش اعتبار دسته چک
•  بررسی دقیق و کامل سابقه درخواست دهنده
• عدم صدور دسته چک برای افراد بد حساب

ویژگی های امنیتی چک صیاد:

• اندازه و فرمت برگ چک در تمامی بانک ها به یک اندازه می باشد.
• اطلاعات هویتی صاحب چک و استعلام در شکل بارکد دو بعدی بر روی چک درج شده است.
• هر برگ چک صیاد دارای یک شماره انحصاری (کد یکتا 16 رقمی) می باشد.

استعلام چک صیاد:

افراد می توانند قبل از دریافت چک  با ارسال شناسه ی 16 رقمی درج شده بر روی چک های صیاد به سامانه ی پیامکی 701701 از وضعیت اعتباری شخص صادر کننده چک و از صحت و اعتبار چک آگاه شوند و یا وارد سامانه بانک مرکزی شوند.

رتبه بندی وضعیت استعلام چک صیاد:

سفید:  صادر کننده سابقه ی چک برگشتی ندارد.

زرد:  یک فقره چک برگشتی یا حداکثر 5 میلیون تومان تعهد برگشتی.

نارنجی:  2 تا 4 فقره برگشتی یا 20 میلیون تومان تعهد برگشتی.

قهوه ای:  5 تا 10 فقره برگشتی یا 50 میلیون تعهد برگشتی.

قرمز: بیش از 10 فقره چک برگشتی یا بالای 50 میلیون تومان تعهد.

نکته: در تاریخ خرداد 1400 سخنگوی اجرای قانون جدید چک به تشریح اصلاحیه قانون جدید چک پرداخت و گفت: تاریخ سه سال اعتبار چک در اصلاحیه جدید حذف شده است و اکنون فرجه زمانی سه ساله روی دسته چک وجود ندارد. (به نقل از خبرگزاری ایسنا_ لینک خبر )

چک سفید امضا : 

منظور از چک سفید امضا این است که صاحب چک، بدون نوشتن مبلغ چک را امضا و به دیگری بدهد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله مطالبه وجه چک سفید امضاء مراجعه نمایید.

نکته: برای این که از چک های سفید امضای شما سواستفاده نشود حتما در پشت آن دلیل صدور این چک را بنویسید و آن را امضا کنید.

نکته: صدور چک سفید امضا هیچگاه امتیاز های کیفری چک به روز را نخواهد داشت حتی اگر خودتان آن را تاریخ بزنید.

]; , stji