انحصار وراثت (مراحل گرفتن انحصار وراثت، مدت زمان و نکات مهم)
انحصار وراثت چیست؟
عناوین اصلی این مقاله :
گواهی انحصار وراثت برگه ای است که در آن تعداد وراث متوفی (فرد فوت شده ) و میزان سهم هریک از آن ها توسط مرجع ذی صلاح مشخص می گردد.
ترکه چیست (ارث):
اموالی (زمین، ملک، خودرو، وجه نقد و…..) که از میت (متوفی) باقی مانده است را ترکه می گویند.
انواع گواهی انحصار وراثت:
انحصار وراثت محدود:
گواهی انحصار وراثت محدود زمانی صادر می شود که اموال متوفی کمتر ازمبلغ 500 میلیون ریال باشد. (بخشنامه 07/07/1399 وزارت دادگستری)
و برای صدور این گواهی، شورای حل اختلاف، آگهی در روزنامه کثیرالنتشار چاپ نمی کند و در جلسه ای فوق العاده، با توجه به مدارک ارائه شده، حکم به صدور این گواهی می دهد.
انحصار وراثت نامحدود:
گواهی انحصار وراثت نامحدود زمانی صادر می شود که اموال متوفی بیشترازمبلغ 500 میلیون ریال باشد.
نکته: صدور این گواهی دارای تشریفات می باشد یعنی باید انحصار وراثت اسامی ورثه و سهمشان در روزنامه کثیرالانتشار، یک نوبت آگهی شود.
مدارک لازم برای تقاضای انحصار وراثت:
1- شناسنامه متوفی
2- گواهی فوت متوفی
3- استشهادیه که در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده است.
4- رسید گواهی مالیات برارث
5- کپی شناسنامه های وراث
6- وصیتنامه ( اگر متوفی وصیت نامه داشته باشد.)
7- دادخواست
پس از آماده کردن مدارک فوق الذکر باید دادخواست انحصار وراثت تنظیم گردد و همراه با مدارک به شورای حل اختلاف ارائه شود.
اشخاصی که صلاحیت تقاضای انحصار وراثت را دارند:
اشخاصی که می توانند تقاضای انحصار وراثت کنند، شامل وراث متوفی یا هر شخص ذی نفع میباشد، البته نیاز به حضور و درخواست همه وراث نبوده و تقاضا و اقدام یکی از آن ها هم کافی می باشد.
مراحل گرفتن انحصار وراثت
مرحله ی اول: گرفتن فرم مخصوص
برای دریافت گواهی انحصار وراثت باید به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل زندگی و اقامتگاه متوفی بوده مراجعه نمایید و فرم مخصوص انحصار وراثت را دریافت کرده و پر کنید . در این فرم باید اسامی تمامی کسانی که از متوفی ارث می برند به همراه مشخصاتشان و نسبت آن ها با متوفی ذکر گردد.
مرحله دوم: تایید وراثت
در این مرحله باید فرمی که از شورای حل اختلاف دیافت کردید را به همراه اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه تمام وراث به همراه گواهی فوت متوفی به دفتر اسناد رسمی ببرید همچنین حضوردو شاهد که وراث را می شناسند نیزلازم است.
حضوردردفتر اسناد رسمی در واقع برای تنظیم شهادت نامه می باشد تا شاهدان با امضا کردن فرم ، وراث را تایید کنند.
مرحله سوم: مالیات بر ارث
در این مرحله باید لیستی ازاموال منقول وغیرمنقول متوفی تهیه شود. پس ازتهیه لیست یکی از وراث باید برای مشخص کردن مالیاتی که بر ارث تعلق می گیرد، به اداره دارایی مراجعه نماید.
نحوه ی محاسبه ی مالیات برارث براساس قوانین و فرمول مشخصی محاسبه می شود و باید به این نکته توجه داشت که مالیات براساس نسبت وراث با متوفی دریافت می شود. پس از پرداخت مالیات، رسیدی مینی بر پرداخت مالیات توسط اداره مالیات به شما داده خواهد شد.
مرحله چهارم: مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف
در این مرحله یکی از وراث باید همراه با مدارکی شامل: رسید مالیات برارث، گواهی فوت متوفی، اصل و کپی برابراصل شناسنامه تمامی وراث و فرمی که با امضای همه ی وراث و شاهدان در دفتر اسناد رسمی ثبت شده است به شورای حل اختلاف مراجعه نماید.
نحوه ی رسیدگی در دادگاه
پس ازمراجعه به شورای حل اختلاف و تحویل دادن مدارک به شعبه ای که پرونده ی شما به آن جا ارجاع شده است، مرجع قضایی با گرفتن هزینه ی چاپ آگهی، تقاضای انحصاروراثت شما را در روزنامه کثیرالانتشارآگهی می کند تا اگر وارث دیگه ای وجود داشته باشد با دیدن این آگهی به دادگاه مراجعه نماید.
پس از گذشت مدت زمان یک ماه از آگهی، اگر کسی اعتراض نکند، گواهی انحصار وراثت، بدون تشکیل هیچ جلسه ی رسیدگی دیگری صادر می شود.
اعتراض به گواهی انحصار وراثت
چه کسانی می توانند به گواهی انحصار وراثت اعتراض کنند؟
دادستان قضایی:
اگر دادستان تشخیص دهد که تقلبی صورت گرفته یا متوفی هیچ وراثی ندارد و دادخواست ارائه شده بی اساس می باشد.
افراد ذینفع:
افرادی که فکرمی کنند این گواهی به ضررشان صادر شده و یا این که از وراث بوده اما اسمشان در گواهی انحصار وراثت نمی باشد.
این دو گروه اگراعتراضی دارند می توانند با ادله، از رای، تقاضای تجدید نظر نمایند.
صدور گواهی انحصار وراثت چقدر زمان می برد؟
برای گواهی انحصار وراثت نمی توان زمان معینی را تعیین کرد. چیزی که مشخص است، با توجه به این که گواهی انحصار وراثت محدود، نیاز به انتشار آگهی ندارد سریع تر انجام می پذیرد اما گواهی انحصار وراثت نامحدود به دلیل چاپ آگهی نیاز به زمان بیشتری خواهد داشت . همچنین زمان پروسه به موارد دیگری نظیر اعتراض به حکم و … بستگی دارد.
گواهی انحصار وراثت برای تقسیم ارث:
برای استفاده ازارث متوفی، داشتن گواهی انحصار وراثت لازم و ضروری می باشد یعنی اگر بخواهید از حساب متوفی برداشت نمایید با داشتن این گواهی، بانک اجازه ی برداشت از حساب متوفی را به شما می دهد.
به خاطر داشته باشید هنگامی که شما تقاضای اموال متوفی را دارید در صورت تعدد وراث، باید تمامی وراث حضور داشته باشند و یا اینکه وراث به فردی وکالت رسمی دهند تا وضعیت اموال را پیگیری نماید. همچنین املاکی که در اداره املاک به نام متوفی ثبت شده است به نام همه ی وراث ثبت خواهد شد. ( با ارائه گواهی انحصاروراثت)
نکاتی مهم در خصوص انحصار وراثت:
– اگر بها و ارزش مال (ترکه) از 20 میلیون ریال بیشتر نباشد، بدون انتشار آگهی رسیدگی می شود و درخواست صدور گواهی حصر وراثت بر اساس ادله، قبول یا رد می شود.
– در گواهی انحصار وراثت، دادگاه سهم هریک از ورثه را معین می کند.
– اگر برای فد محجور، قیم مشخص نشده باشد، شخصی که به نام محجور می تواند به درخواست گواهی انحصار وراثت اعتراض نماید، دادستان می باشد.
– رای دادگاه در گواهی انحصار وراثت قابل فرجام خواهی است.
– اگر شخص فوت شده و وراث او همگی ساکن یک روستا باشند، آگهی انحصار وراثت را در روزنامه کثیر الانتشار چاپ نمی کنند و آگهی را در معابر و اماکن عمومی آن روستا نصب می نمایند.
– وصیت نامه از مواردی بوده که در وضعیت تقسیم اموال تاثیردارد. اما باید توجه داشت هر فرد، تنها درمورد یک سوم اموال خود می تواند تصمیم بگیرد و بیش از این مقدار از نظر قانونی مورد قبول نمی باشد مگراین که همه ی وراث آن را قبول داشته باشند.
در صورت وجود وصیت نامه، باید درطی 3 ماه به دادگاهی که آگهی انحصار وراثت را منتشرکرده است تحویل داده شود و اگربیش از 3 ماه زمان ببرد از درجه اعتبار ساقط می شود.
چرا باید از وکیل انحصار وراثت استفاده کنیم؟
با توجه به این که حضوردردادگاه وانجام مراحل اداری ازحوصله ی بسیاری ازافراد جامعه خارج می باشد و بسیاری ازافراد با توجه به شغل و موقعیت خود زمان حضور در دادگاه را ندارند، با وجود وکیل انحصار وراثت، نیاز به حضور وراث در دادگاه نبوده و وکیل با توجه به پرونده های مشابه زیادی که داشته می تواند این امر را تسهیل نماید.
نمونه داخواست گواهی انحصار وراثت:
ریاست محترم مجتمع قضایی………………….
شادرروان……………….(پدر/مادر اینجانب) در روز………. و مورخ ……/……/……. در بیمارستان………. به علت ………….. مرحوم گردیده اند.
اقامتگاه دائمی ایشان …………… بوده است. نامبرده پیرو مذهب ……….. شیعه بوده است و وراث وی عبارتند از:
– آقا/خانم …………. (همسر دائمی وی)
– اینجانب و آقایان ………………. (فرزندان ذکور)
-خانم ها………………………..(فرزندان اناث)
و همگی پیرو مذهب ………. شیعه می باشند.
لذا از مرجع قضایی محترم استدعای صدور گواهی انحصار وراثت (hkpwhv ,vhej) را دارم. دارایی آن شادروان بیش از 500 میلیون ریال می باشد.
سوالات متداول
طبق قانون مالیات های مستقیم تاخیردر اظهارنامه مالیات برارث، شامل جریمه نمی باشد اما این در صورتی است که متوفی بعد از تاریخ 01/01/1395 فوت کرده باشد.
خیر برای گرفتن گواهی، اقدام یکی از وراث کافی می باشد اما بعد ازگرفتن گواهی برای دسترسی به اموال متوفی، اگر یک نفر بخواهد کارها را انجام دهد، باید بقیه وراث به او وکالت دهند.
اگر گواهی انحصار وراثت نباشد، نقل و انتقال اموال متوفی امکان پذیر نمی باشد.
