محاربه در فقه

محاربه در فقه و حقوق

محاربه اصطلاحی است در فقه که از قرآن گرفته شده و به معنای سلاح‌ کشیدن با قصد و هدف ایجاد ترس در بین مردم است. این رفتار در قرآن و در فقه اسلامی و قوانین به عنوان جرم بیان شده و مجازات هایی نیز به عنوان حد شرعی برای آن در نظر گرفته شده است. در این مطلب که از سوی گروه وکلای حامیان عدالت بیان می شود در مورد محاربه و مجازات آن در فقه و حقوق صحبت خواهد شد.

محاربه در فقه

فقهای شیعه، کسی که از طریق استفاده از اسلحه، مال مردم را در ملاء عام به سرقت می برد یا مردم را به اسارت می برد، محارِب می نامند. به بیان دیگر محارب به قصد ترس و آزار مردم، بر روی آن ها سلاح می کشد و با زور مال دیگری را به سرقت می برد یا مردم را اسیر می کند و به جان و مال مردم تعرض می کند.

منظور از اسلحه، هر نوع ابزاری است که در زمان درگیری بین مردم استفاده می شود اعم از اسلحه سرد و گرم. مانند: تفنگ، شمشیر، تیر و کمان، نیزه و سایر سلاح های موجود.

شرایط تحقق جرم محاربه

در کتب فقهی مباحث کامل و مفصلی در مورد شرایط تحقق محاربه بیان شده است که به دلیل حجم زیاد مطالب در این متن قابل ذکر نیست.

 اما در بین شرایط تحقق محاربه، شرط کشیدن اسلحه از شرط های مورد توافق تمام فقهای شیعه و اهل سنت است. بنابراین بدون وجود این شرط، یعنی کشیدن سلاح بر روی مردم، محاربه محقق نمی شود.

اکثر فقهای شیعه، شرط دیگر تحقق محاربه را، وجود قصد و هدف محارب بر ترساندن مردم می دانند و در مورد شروط دیگر تحقق محاربه مانند فاسد و سابقه دار بودن محارب یا ترسیدن مردم و یا اسلحه کشیدن به قصد دشمنی و ...، بین فقهاء اختلاف نظر وجود دارد.

محاربه در قانون ایران

با توجه به این که قوانین ایران، برگرفته از احکام شرعی هستند، حکم فقهی محاربه نیز در قانون مجازات اسلامی ایران، بیان شده است.

در ماده 279 قانون مجازات اسلامی ایران، محاربه تعریف شده است به: کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا اِرعاب (ترساندن) آن ها، به نحوی که موجب ایجاد ناامنی در محیط شود.

در ادامه این ماده آمده است اگر کسی با انگیزه شخصی بر روی یک یا چند نفر خاص اسلحه بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد یا اینکه کسی به روی مردم اسلحه بکشد، ولی در اثر ناتوانی نتواند موجب سلب امنیت مردم شود، محارِب محسوب نمی شود.

در واقع در ادامه این ماده شروط تحقق جرم محاربه بیان شده است. طبق ماده بعدی نیز کسی که برای دفاع از خود در برابر محارِبان اسلحه بکشد، محارِب محسوب نمی شود.

در ماده ۲۸۱، نیز آمده است که راهزن ها، سارق ها و قاچاقچیانی که از اسلحه استفاده می کنند و موجب سلب امنیت مردم و راه ها می شوند، محارِب محسوب می شوند.

همچنین با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی ایران، جرمی تحت عنوان زورگیری وجود ندارد، برخی باتوجه به تعریف محاربه، زورگیری های خیابانی که در آن از اسلحه استفاده می شود را از مصادیق محاربه می دانند.

مجازات محاربه

مجازات مرتکب محاربه تحت عنوان حد شرعی (یعنی مجازات مشخص از سوی شارع)، تعیین شده است و در آیه ۳۳ سوره مائده، این مجازات بیان شده است.

با توجه به آیه 33 سوره مائده، مجازات محارب چهار نوع است که یک یا چند نوع از آن به حکم قاضی اجرا می شود و عبارت است از: کشتن محارب، صَلْب محارب (به معنای بستن او به چیزی شبیه صلیب)، قطع دست و پای مخالف محارب و نفی بلد به معنای تبعید محارب.

در مورد انتخاب نوع مجازات برای محارب نظرات مختلفی بین فقهاء وجود دارد. برخی از فقهاء معتقدند که قاضی محکمه می تواند هر کدام از این مجازات ها را به اختیار خودش، برای مجازات محارب انتخاب کند.

گروه دیگری از فقهاء نیز معتقدند که نوع مجازات محارب متناسب با نوع جرم او انتخاب می شود و ممکن است برای محارب با توجه به جرمی که انجام داده است چند نوع مجازات نیز در نظر گرفته شود.

مثلا کسی که اسلحه می کشد و مردم را می ترساند، مجازاتش نفی بلد است، کسی که علاوه بر اسلحه کشیدن، مجروح می کند، ابتدا قصاص و بعد تبعید می شود، آن که اسلحه می کشد و سرقت می کند، دست و پایش قطع می‌شود و ....

 

آنچه در قانون از میان نظرات فقها انتخاب شده به این صورت است که به موجب ماده ۲۸۲ ق. م. ا، مجازات محارب یکی از مجازات های ذکر شده در فقه است و در ماده ۲۸۳ نیز بیان شده است که قاضی مخیر است یکی از مجازات های مذکور را برای محارب در نظر بگیرد.

توبه محارب

یکی از راه های ساقط شدن حد محاربه، توبه است. چراکه فقهای شیعه معتقدند، اگر محارب قبل از دستگیری، توبه کند، به استناد آیه 34 سوره مائده و احادیث و روایات، مجازات حدی از او ساقط می شود ولی حق الناس همچنان بر عهده او خواهد ماند.

پس اگر به کسی صدمه زد یا مالی را سرقت کرد، در صورتی که صاحب حق او را نبخشد باید قصاص شود یا دیه و خسارت بپردازد. اما اگر محارب بعد از دستگیری توبه کند، به اجماع فقهای شیعه مجازات حدی او ساقط نخواهد شد.

وکیل محاربه

با توجه به اینکه محکوم شدن به جرم محاربه در فقه و قوانین ایران با مجازات های سنگینی مواجه می شود و بحث جان انسان ها مطرح است، قطعا افرادی که به چنین جرمی محکوم می شوند و یا به نوعی درگیر چنین موضوعاتی می شوند نیاز به اخذ یک یا حتی چندین وکیل متخصص در امور کیفری خواهند داشت.

بحث اثبات جرم محاربه و یا دفاع از متهم و پیگیری پرونده به دلیل سختی ها و پیچیدگی هایی که دارد، از موضوعاتی نیست که بدون کمک از وکیل خوب و متخصص و مجرب، قابل انجام باشد.

به همین منظور، گروه وکلای حامیان عدالت، با در اختیار داشتن بهترین وکیل های کیفری، وکیل محاربه و وکیل افساد فی الارض در خدمت مراجعین محترم جهت ارائه انواع خدمات و طرح و پیگیری پرونده با استفاده از بهترین شیوه های حقوقی می باشد.

[xyz-ihs snippet="moharebedarfeghh"]

تماس و مشاوره با وکیل محاربه :

(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞