کفیل سیاسی چیست؟

کفیل سیاسی یا political sponsor

کفیل سیاسی یا political sponsor به معنای حمایت اخلاقی از کسی است که تحت فشار سیاسی قرار دارد و شامل تعهد حقوقی نمی شود.

کفالت سیاسی، در سال ۲۰۰۳ به پیشنهاد دولت آلمان در کمیسیون حقوق بشر پارلمان این کشور تصویب شد. طبق این قانون، نمایندگان پارلمان این کشور می توانند از نمایندگان پارلمان کشورهای دیگر جهان که تحت فشار یا تعقیب سیاسی هستند، حمایت کنند.

در جریانات اخیر، بحث کفالت سیاسی و کفیل سیاسی در ایران نیز مطرح شده و برخی نمایندگان پارلمان آلمان کفالت سیاسی برخی افراد در ایران را که محکوم به اعدام شده اند، بر عهده گرفتند.

بیشتر بخوانید: کفیل چیست؟

به همین جهت در حال حاضر یکی از ابهاماتی که برای مردم وجود دارد این است که کفالت سیاسی به چه معناست و کفیل سیاسی به چه کسی گفته می شود؟ برای روشن شدن موضوع، گروه وکلای حامیان عدالت در ادامه این مقاله به موضوع کفالت سیاسی و کفیل سیاسی می پردازد.

کفیل سیاسی در قوانین ایران

در حال حاضر که برای برخی از معترضین حکم اعدام صادر شده است، بسیاری از مردم، اصطلاح کفیل سیاسی را مکررا از رسانه ها می شنوند.

به این صورت که برخی چهره های سیاسی مانند: نمایندگان پارلمان آلمان، از طریق رسانه ها اعلام کرده اند که کفیل سیاسی بعضی متهمین محکوم به اعدام و یا در معرض اعدام هستند و درخواست توقف اجرای حکم آن ها را دارند.

افرادی مانند: مارتین دیدنهوفن؛ نماینده پارلمان آلمان، یه-وُن ری؛ از اعضای حزب اس پی دی در پارلمان آلمان، کاتیا لیکرت؛ نماینده مجلس آلمان، یته گوتلاند؛ نماینده مجلس سوئد، علیرضا آخوندی؛ نماینده ایرانی تبار پارلمان سوئد، آدرین قمی؛ نماینده ایرانی تبار پارلمان فرانسه، محمود فرهمند؛ نماینده مجلس نروژ و بسیاری افراد سیاسی دیگر، در رسانه ها یا شبکه های اجتماعی مانند توییتر، اعلام کردند که کفالت سیاسی برخی متهمان در اعتراضات اخیر را بر عهده گرفته اند.

ماهیت کفالت سیاسی با بحث کفیل و کفالت در حقوق ایران، متفاوت است. در قانون ایران، کفیل به فردی گفته می شود که در دادگاه و نزد مقام قضایی، متعهد می شود که در موعد معین متهم یا مجرم را به دادگاه یا دادسرا تحویل دهد و در صورت عدم تحویل متهم در موعد مقرر و استنکاف کفیل، وجه الکفاله یعنی تضمین و تعهد مالی که کفیل برای عدم حضور متهم به دادگاه داده بود، ضبط خواهد شد.

اما در بحث کفالت سیاسی، کفیل تعهد مالی و قضایی نمی دهد بلکه تعهد اخلاقی می‌ دهد، یعنی شخصیتی که موقعیت و مقامی دارد، صدای فرد متهم و در معرض خطر می شود و با این کار موجب جلب نظر و حساسیت افکار عمومی نسبت به آن فرد می شود و حقوق او را در مجامع بین المللی پیگیری می کند.

همانطور که مشخص است، در قوانین ایران، واژه و اصطلاح کفیل سیاسی وجود ندارد و طبق قانون اساسی، در مورد موضوعاتی که قانون مدونی وجود ندارد باید به اصول دادرسی و منابع فقهی مراجعه شود.

در خصوص موضوع کفیل سیاسی، در فقه اسلامی و اصول دادرسی ایران نیز، بحثی نشده است، به این دلیل که این نوع کفالت، موضوعی جدید و از ابتکارات سیستم قضایی کشورهای اروپایی است.

در تعریف این کشورها، کفیل سیاسی یک فرد سیاسی یا دیپلمات شناخته شده است که از طریق سفارتخانه ها و با استفاده از قدرت سیاسی که دارد، کفالت افرادی که حکم محکومیت برای آن ها صادر شده را بر عهده می گیرند. افرادی که کفالت سیاسی را بر عهده می گیرند از طریق مکاتبات با سفارت کشوری که برای متهم در آن کشور احکام غیرمنصفانه صادر شده، پیگیر روند رسیدگی به پرونده متهم می شوند.

اقدامات کفیل سیاسی

کفیل سیاسی یا مقام سیاسی در جریان جزئیات روند رسیدگی به پرونده فرد مورد کفالت خود قرار خواهد گرفت و بر اساس قوانین عفو بین الملل و حقوق بشر روند رسیدگی و نحوه صدور حکم را مورد بررسی قرار می دهد و از طریق رسانه ها و شبکه های اجتماعی، مردم را در جریان روند رسیدگی فرد مورد کفالت خود قرار خواهد داد.

براساس قوانین حقوق بشر و عفو بین الملل، همه افراد از حقوق انسانی برابر برخوردارند، لذا تا زمانی که کفیل سیاسی در مورد حکم صادره برای فرد مورد کفالت خود متقاعد نشود، حکم اجرا نخواهد شد. موضوع کفیل سیاسی، پس از اجراء در برخی کشورها، به شورای حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل نیز ارائه شد.

هرچند بحث کفیل سیاسی در قوانین ایران پذیرفته شده نیست و با وجود اینکه قوه قضائیه هر کشوری، در قوانین و روند دادرسی خود مستقل عمل می کند و هیچ کشوری اجازه دخالت در امور داخلی سایر کشورها را ندارند، اما در صورت پیوستن کشورها به کنوانسیون های جهانی و یا معاهدات و پیمان های بین المللی، مقررات مربوط به این معاهدات در مورد کشورهای عضو اعمال می شود.

بنابراین با توجه به اینکه ایران از کشورهای امضاءکننده اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل است، این اعلامیه و قوانین مرتبط با آن، باید توسط دولت و حاکمیت ایران اجرا شود.کفیل سیاسی این موضوع را مورد بررسی قرار می دهد که آیا در روند رسیدگی به پرونده متهم، قوانین و مقررات حقوق بشری در مورد متهم رعایت می شود.

به عنوان مثال: آیا متهم از حق انتخاب آزادانه وکیل برخوردار است و از آن استفاده می کند؟ یا اینکه در روند رسیدگی به پرونده، متهم مورد آزار و شکنجه جسمی یا روحی و روانی قرار گرفته است؟

یا اینکه بین جرم ارتکابی و حکم صادره تعادل برقرار شده است؟ یا اینکه اموری مانند: مسائل بهداشتی و امنیت متهم در زندان، ملاقات با خانواده و وکیل و .. در مورد او رعایت شده است.

تاثیر کفیل سیاسی بر روند رسیدگی

کفالت سیاسی می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر روند رسیدگی بگذارد. یکی از تاثیرات کفیل سیاسی بر روند رسیدگی این است که اعلام کفالت سیاسی می تواند، موجب توقف اجرای حکم شود.

از سوی دیگر، تا زمانی که کفیل سیاسی متهم در رابطه با نحوه صدور حکم و اجرای آن متقاعد نشود، اجرای حکم به تعویق می افتد. تاثیر عمده بحث کفالت سیاسی در مجامع بین المللی است، به این صورت که کفیل سیاسی از طریق مجامع بین المللی به مراجع صادرکننده حکم اعمال فشار می کند.

هرچند کفیل سیاسی در ایران، جنبه نمادین دارد و نمی تواند مانند یک وکیل برای فرد مورد کفالت خود باشد اما اقدامات او بی تاثیر نیست، کفیل می تواند از موقعیت سیاسی خود، برای رساندن صدای آن فرد به مجامع قانونی و بین المللی استفاده کند.

از آنجا که در موضوعات حقوق بین الملل، ضمانت اجرای مستقیم مانند ضمانت اجراهای حقوق داخلی وجود ندارد، کفیل می تواند از طریق رسانه ها و افکار عمومی برای فشار و اجبار دولت ها به رعایت عرف و حقوق بین الملل در حفظ حقوق افراد استفاده کند.

کفیل سیاسی، تلاش می کند از طریق رسانه ها یا شبکه های اجتماعی یا تماس مستقیم با دولت متبوع فرد متهم به او کمک کند و درباره وضعیت او اطلاع رسانی کند.

مستند قانونی پذیرش کفالت سیاسی در ایران

ماده ۹ قانون مدنی مقرر می دارد: مقررات عهودی که طبق قانون اساسی بین دولت ایران و سایر دولت ها منعقد شده باشد در حکم قانون است.

با توجه به این ماده اگر بحث کفالت سیاسی، ضمن عهود منعقده بین ایران و سایر دولت ها مورد پذیرش ایران قرار بگیرد و در مجلس به تصویب برسد، می تواند در ایران نیز اجرا شود اما با توجه به اینکه تاکنون قانونی در ایران در رابطه با موضوع کفالت سیاسی به تصویب نرسیده است، پس اعلام کفالت سیاسی از متهمین یا محکومین از سوی افراد شناخته شده سیاسی جنبه اجرایی ندارد و صرفا جنبه نمادین دارد.

وکیل پرونده های سیاسی

با توجه به اینکه بحث کفالت سیاسی در ایران جنبه اجرایی و قضائی ندارد، در رابطه با تاثیر کفیل سیاسی باید به شرایطی مانند: کشوری که کفیل اقدام به کفالت سیاسی نموده، رابطه و جایگاه آن کشور برای ایران، و مواردی از این دست توجه نمود.

با توجه به این شرایط، شاید این گونه کفالت ها و حمایت ها در سطح بین المللی، بتواند در برخی موارد تاثیرگذار باشد، مگر اینکه در مواقعی این نوع کفالت ها، جنبه منفی و مداخله جویانه به خودش بگیرد.

آنچه در رسیدگی به پرونده متهمین سیاسی بسیار مهم است، پیگیری پرونده به صورت دقیق از سوی وکیل متخصص در امور کیفری است. یک وکیل خوب کیفری می تواند با دفاع خوب و پیگیری دقیق پرونده، متهم را از مجازات های سنگین نجات دهد و موجب برائت متهم و یا تخفیف در مجازات او شود.

در همین راستا، گروه وکلای حامیان عدالت با همکاری بهترین وکلای تهران در امور کیفری و حقوقی در خدمت مراجعین محترم از سراسر کشور جهت پیگیری دعاوی کیفری و وکالت در پرونده های سیاسی می باشد.

تلفن های تماس جهت تماس و مشاوره با  وکیل سیاسی

(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞