مقایسه بیع و صلح

توجه به کلمات و استفاده صحیح از آن ها و توجه به تفاوت آن ها با یکدیگر در قراردادهای حقوقی، به دلیل آثاری که هریک از آن ها دارند، بسیار مهم و حائز اهمیت است.

عقد بیع و عقد صلح، از عقودی هستند که بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از هر کدام از کلمات بیع و صلح در متن قرارداد، آثار حقوقی متفاوتی دارد و به همین سبب اطلاع از معانی و تفاوت آن ها در علم حقوق نیز مهم خواهد بود.‌

اگر برای شما نیز این ابهام وجود دارد که تفاوت عقد بیع و عقد صلح چیست، مطالعه این مقاله که در رابطه با مقایسه بیع و صلح، توسط گروه وکلای حامیان عدالت، نوشته شده است، می تواند راهگشا باشد.

عقد بیع چیست؟

عقد بیع از جمله عقود معین است و به معنای خرید و فروش است. در قانون مدنی، عقد بیع در ماده 338 تعریف شده است به: تملیک عین به عوض معلوم.

عقد بیع طبق ماده 339، بعد از توافق و تراضی بایع و مشتری در موضوعات مشخصی که شامل مبیع و قیمت آن می شود و با ایجاب بایع و قبول مشتری واقع می شود. عقد بیع سه رکن دارد که شامل: بایع (فروشنده)، مشتری (خریدار) و مبیع (کالایی که مورد معامله قرار می گیرد) می شود.

اثر عقد بیع، انتقال مالکیت است و بعد از انعقاد بیع، مال از مالکیت فروشنده خارج و به مالکیت خریدار منتقل می شود.با انعقاد عقد بیع، مشتری مالک مبیع می شود و بایع یا فروشنده نیز مالک ثمن و بهای معامله خواهد شد‌.

عقد بیع از عقود لازم است، یعنی طرفین حق رجوع از عقد را ندارند و باید مفاد آن را به طور کامل اجرا کنند و فسخ آن به اراده دو طرف نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: وکیل بیع صرف

همچنین به خرید و فروش روزانه ای که بین مردم انجام می شود، در اصطلاح فقهی و حقوقی معاطات گفته می شود. معاطات از عقود محسوب می شود اما در رابطه با بیع بودن یا نبودن آن اختلاف نظر وجود دارد. قانون مدنی در انتهای ماده 339 با بیان عبارت: «... ‌ممکن است بیع به داد و ستد نیز واقع گردد.» به طور ضمنی معاطات را به عنوان بیع پذیرفته است.

عقد صلح چیست؟

عقد صلح، به معنای توافق و تراضی طرفین عقد، برای انتقال مالکیت است. تراضی، می تواند جنبه های مختلفی داشته باشد. این عقد از عقود لازم است یعنی هیچ کدام از طرفین حق فسخ قرارداد را نخواهند داشت مگر در موارد استثنائی که قانون تعیین کرده باشد.

عقد صلح، عقدی مستقل است‌ که می تواند جایگزین عقود دیگر شود، اما آثار و احکام آن ها را نداشته باشد. طبق ماده ۷۵۸ قانون مدنی: صلح نتیجه معامله ای را به همراه دارد که جایگزین آن شده، اما شرایط و احکام آن را ندارد.

 بنابراین اگر مورد صلح، عین باشد در برابر عوض، همان نتیجه عقد بیع را دارد اما شرایط و احکام بیع را ندارد. این امر موجب افزایش قراردادها و حاکمیت اراده افراد می شود.

تفاوت عقد بیع و عقد صلح چیست؟

با توجه به تعاریفی که از عقد بیع و عقد صلح بیان شد، می توان مقایسه ای بین بیع و صلح انجام داد و تفاوت این دو عقد را بیان کرد. با مقایسه عقد بیع و عقد صلح متوجه این تفاوت ها می شویم:

• یکی از تفاوت های عقد صلح و عقد بیع، این است که عقد صلح در مقام معاملات می تواند هم به صورت معوض و با دریافت عوض بسته شود و هم به صورت غیرمعوض و رایگان منعقد شود، اما صحت عقد بیع منوط به دریافت عوض است و بدون دریافت عوض عقد بیع منعقد نمی شود. در واقع، وجود عوض مربوط به ماهیت و ذات عقد بیع است و از شروط مقتضای ذات عقد بیع است. بنابراین وقوع عقد بیع بدون دریافت عوض قابل تصور نیست و حتی اگر طرفین در ضمن عقد بیع شرط کنند که عقد بدون عوض و رایگان منعقد شود، موجب می شود، شرط و عقد باهم باطل شود.
• تفاوت دیگر در این است که عقد بیع یک عقد تملیکی است یعنی با انعقاد عقد بیع، مالکیت کالای فروخته شده، به خریدار منتقل می شود و همچنین مالکیت عوض به فروشنده منتقل می شود، اما عقد صلح می تواند عهدی یا تملیکی باشد یعنی به موجب عقد صلح ممکن است، تعهدی ایجاد شود یا اینکه مالکیت کالا به شخص دیگر منتقل شود.
• تفاوت بعدی عقد صلح و عقد بیع در این است که عقد صلح، اصولا مبتنی بر مسامحه است به این معنی که طرفین به فکر سودجویی شخصی نیستند، لذا خیلی به سود و زیان خود توجه نمی کنند اما عقد بیع، عقدی مبتنی بر مقابله است و افراد به فکر سود بیشتر خود هستند.
• تفاوت دیگر در وجود حق اخذ به شفعه است. به این صورت که حق شفعه صرفا در عقد بیع، ایجاد می شود اما در عقد صلح چنین حقی وجود ندارد. حق شفعه، حقی برگرفته از احکام و قوانین شرعی است که در قانون مدنی نیز به آن پرداخته شده است.
• حق اخذ به شفعه در اموال غیرمنقول مشاع بین دو نفر به موجب فروش مال به شخص ثالث توسط یکی از شرکا برای شریک دیگر ایجاد می شود. به موجب این حق وقتی که یکی از شرکاء بخواهد زمین خود را به شخص ثالثی بفروشد باید ابتدا پیشنهاد فروش مال خود را به شریکش بدهد و اگر از این عمل امتناع کند و سهم خود را به دیگری بفروشد، شریک (شفیع) می تواند با استفاده از حق شفعه، با پرداخت ثمن به شخص ثالث، حصه شریک خود را دریافت کند. این حق همانطور که بیان شد تنها در عقد بیع وجود دارد و در عقد صلح به موجب ماده 759 این حق وجود ندارد.
• تفاوت بعدی عقد بیع و عقد صلح این است که عقد بیع از عقود معین است یعنی عقدی که شرایط و مقررات آن در قانون پیش بینی شده اما در مورد عقد صلح نظرات متفاوت است، برخی معتقدند که صلح عقد نامعین است و با وجود این عقد دیگر نیازی به ماده 10 حقوق مدنی که سایر عقود را با وجود شرایط صحیح می داند، وجود ندارد اما برخی دیگر از حقوقدانان معتقدند که در کنار عقد صلح، ماده ۱۰ قانون مدنی نیز لازم بوده است.

شناخت این تفاوت ها به جهت شرایط و آثار هر عقد در مسائل حقوقی بسیار اهمیت دارد. مثلا اموالی که قبل از فوت فردی به واسطه صلح منتقل شده باشد بعد از فوت او، مشمول پرداخت مالیات بر ارث نمی شود.

موضوع قراردادهای صلح بسیار متنوع است. در حال حاضر عقود و قراردادهایی که قابل تطبیق با هیچ عقدی نیستند، به وسیله صلح، جایز و قانونی محسوب می شوند.

وکیل عقود و قراردادها

از آنجا که هیچ کس در همه زمینه ها متخصص نیست، افرادی که سررشته ای در علم حقوق ندارند در زمان مواجهه با موضوعات و مشکلات حقوقی باید به متخصص آن مراجعه کنند.

عقد بیع و عقد صلح از جمله عقود و قراردادهایی هستند که در قانون مدنی به آن پرداخته شده است. زمانی که در این موضوعات و تشخیص عقد بیع از عقد صلح، دچار مشکلی شدید و یا نیاز به دریافت راهنمایی برای انعقاد قرارداد تحت این عناوین پیدا کردید، بهتر است از یک وکیل متخصص در عقود مشورت بگیرید تا هم از مفاد چنین عقودی مطلع شوید و هم از بروز مشکلات آتی جلوگیری نمایید.

در همین راستا، گروه وکلای حامیان عدالت با حضور بهترین وکیل های متخصص در تهران، آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی در زمینه های مختلفی همچون عقود و قراردادها از جمله عقد بیع و عقد صلح می باشد.

تلفن های تماس جهت مشاوره با وکیل بهترین وکیل پایه یک

(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞