مهلت پرداخت دیه از چه زمانی شروع می شود؟

تعریف دیه

دیه، یک جریمه مالی است که قانونگذار در ایران، بر اساس احکام اسلامی، به عنوان یکی از مجازات های جنایات غیرعمدی بر جان یا اعضای بدن و یا منفعت اعضاء دیگران، در نظر گرفته است. البته، مجازات دیه، در مورد جنایات عمدی، با گذشت شاکی از قصاص یا توافق طرفین بر دریافت دیه و یا عدم امکان اجرای قصاص نیز به دیه تبدیل می شود.

طبق احکام اسلامی و دستورات شرعی، دیه به دو صورت مقدر و غیر مقدر(ارش) وجود دارد و به همین جهت نیز قانونگذار در قانون مجازات اسلامی، به طور دقیق، میزان دیه مقدر با توجه به نوع و میزان آسیب وارده را مشخص کرده است.

اما میزان دیه غیرمقدر در شرع تعیین نشده است و میزان آن توسط دادگاه با در نظر گرفتن نوع و کیفیت جنایات و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و همچنین به نسبت دیه مقدر و با نظر پزشکی قانونی، تعیین می شود. (ماده 449 ق.م.ا).

 موضوع مهم این است که بعد از تعیین میزان صدمه و محکومیت جانی، مدت زمان پرداخت دیه نیز توسط قانونگذار با توجه به عمد یا غیرعمد بودن جرم، بیان شده است که هر کدام از این شرایط، زمان پرداخت متفاوتی دارند.

از این رو، گروه وکلای حامیان عدالت قصد دارد، در این مقاله به پاسخ این سوال که مهلت پرداخت دیه در جرائم عمدی، شبه عمدی و خطای محض از چه زمانی شروع می شود، بپردازد. اگر شما نیز به دنبال دریافت اطلاعات در این زمینه هستید، مطالعه این مطلب می تواند به شما کمک کند.

انواع جنایات موجب دیه

همانطور که بیان شد، دیه به دو نوع مقدر و غیرمقدر تقسیم می شود. ماده 17 قانون مجازات اسلامی، به طور کلی دیه را چنین تعریف کرده است: دیه اعم از مقدر و غیرمقدر، مالی است که در شرع برای وارد نمودن جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع آن و یا ورود جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر می شود.

طبق این ماده، دیه، یکی از انواع مجازات های مقرر در قانون است که توسط قانونگذار، مشخص شده است و باید با توجه به نوع جنایات، بعد از رای دادگاه، توسط مسئول پرداخت دیه، در مهلت قانونی به مجنی علیه یا اولیای دم او پرداخت شود.

طبق ماده 450 قانون مجازات اسلامی نیز، در جنایت شبه عمد، خطای محض و جنایت عمدی که قصاص در آن جایز یا ممکن نیست، با درخواست مجنی علیه یا ولی دم او، دیه پرداخت می شود مگر اینکه به نحو دیگری بین طرفین مصالحه شود.

در مورد تعریف انواع جنایات عمد و غیرعمد باید این توضیح را بیان کرد که جنایات عمدی، جرایمی هستند که مرتکب، قصد انجام فعل و قصد نتیجه را با هم داشته باشد. یعنی مرتکب با علم و سوء نیت، اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه نماید.

جنایت شبه عمد نیز به مواردی گفته می شود که مرتکب جرم، قصد فعل داشته باشد اما قصد نتیجه نداشته باشد، یعنی مرتکب، بدون سوء نیت جنایت را انجام دهد. جنایت خطای محض نیز در مواردی واقع می شود که جنایت بدون قصد فعل و قصد نتیجه انجام شود. به عنوان مثال جنایت در خواب و بیهوشی یا از طریق شخص صغیر و مجنون واقع شود.

مهلت قانونی پرداخت دیه

مواد 488 تا 491 قانون مجازات اسلامی، موضوع مهلت قانونی پرداخت دیه در انواع جنایات وارده و نحوه پرداخت آن را بیان کرده است. ماده 488 ق. م. ا بیان می دارد: مهلت پرداخت دیه، از زمان وقوع جنایت به این ترتیب است مگر آن که طرفین به نحو دیگری تراضی کرده باشد:

• در جنایات عمد موجب دیه؛ یک سال قمری
• در جنایات شبه عمد؛ دو سال قمری
• در جنایات خطای محض؛ سه سال قمری

طبق تبصره این ماده، هر زمان که پرداخت کننده در میان مهلت های مقرر نسبت به پرداخت تمام یا قسمتی از دیه اقدام کند، محکوم له باید آن را بپذیرد.

در ماده 489 نیز مقرر شده است که نحوه پرداخت دیه در جنایت خطای محض و شبه عمد، به این صورت است که در جنایات خطای محض، پرداخت کننده باید طی هر سال، یک سوم دیه و در جنایات شبه عمد، مسئول پرداخت باید طی هر سال نصف دیه را بپردازد.

بیشتر بخوانید: چطور دیه بگیریم؟

ماده 490 نیز مقرر نموده که هرگاه پرداخت کننده بخواهد هریک از انواع دیه را یک دفعه و یا به صورت اقساطی پرداخت نماید، معیار، قیمت زمان پرداخت است مگر اینکه طرفین بر یک مبلغ قطعی توافق کرده باشند.

در ماده بعدی یعنی ماده 491 نیز در مورد مهلت پرداخت در موارد توافق و مصالحه بر دیه و عدم تعیین مدت زمان، صحبت شده که در این موارد مهلت پرداخت دیه، ظرف مدت یک سال از زمان تراضی و توافق بر دیه است. محکومین باید دقت داشته باشند که واریز نکردن دیه، در مهلت مقرر قانونی آن، عواقبی مانند: صدور حکم جلب یا توقیف اموال را، در پی خواهد داشت.

وکیل دیه

طرفین دعاوی کیفری موجب دیه باید بدانند که به جهت حساسیت و پیچیدگی های موجود در پرونده های کیفری، بهترین کاری که می توانند برای دفاع از حق و احقاق حقوق خود انجام دهند در مرحل اول مراجعه به یک وکیل کیفری متخصص در امور مربوط به دیه است.

وکیل دیه با بررسی دقیق پرونده و مطابقت موضوع با قوانین مربوطه، با استفاده از تجربه و تخصصی که دارد می تواند بهترین راهکار و مشاوره را به موکل خود ارائه دهد.

اگر با مطالعه این مطلب همچنان سوال و ابهامی برای شما باقی مانده، جهت دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با وکلا و مشاوران ما در گروه وکلای حامیان عدالت تماس بگیرید.

وکلای این مجموعه، آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی در موضوعات مختلف کیفری و حقوقی همچون: دعاوی دیه، ضرب و جرح، اعسار از پرداخت دیه و تقسیط دیه، قتل، حوادث رانندگی، حوادث ناشی از کار، جرایم پزشکی، جعل، سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت، دعاوی ملکی، دعاوی خانواده، توهین، جرایم اینترنتی یا سایبری و فضای مجازی و ... به هموطنان عزیز می باشند.

[xyz-ihs snippet="mohlatepardakhtedie"]

تلفن های تماس جهت مشاوره با وکیل دیه

(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞