دادیار دیوان عالی کشور کیست؟

اگر برای شما نیز این سوال وجود دارد که دیوان عالی کشور چه کاری انجام می دهد و دادیار دیوان عالی کشور به چه کسی گفته می شود و چه وظایفی دارد مطالعه این مطلب که توسط گروه وکلای حامیان عدالت درباره دادیار دیوان عالی ارائه می کند، مفید خواهد بود.

دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور، عالی ترین مرجع قضایی در ایران است که طبق قانون و بر اساس ضوابطی که رئیس قوه قضاییه تعیین می کند، تشکیل شده است.

وقتی در جریان رسیدگی به یک پرونده، قوانین شکلی، مانند قانون آیین دادرسی کیفری و یا آیین دادرسی مدنی، رعایت نشود و یا قوانین ماهوی، مثل قانون مدنی، قانون مجازات و یا قانون تجارت نقض شود یا در مواردی که قضات، در پرونده هایی با موضوع یکسان، آرای متناقضی صادر کنند. در این موارد نیاز به رسیدگی مجدد پرونده، در یک مرجع بالاتر، وجود دارد که این مرجع، در ایران دیوان عالی کشور است.

دیوان عالی کشور از قضات باتجربه و برجسته تشکیل شده و مقر اصلی آن در تهران است. هیئت عمومی دیوان حق صدور رأی وحدت رویه که ارزشی برابر با قوانین و در حکم قانون است را دارد.

شعبه های دیوان حق رسیدگی به شکایت های مربوط به آرای صادره از دادگاه های پائین رتبه تر را دارند. رأی شعبه های دیوان عالی به شکل نقض یا ابرام صادر می شود.

رسیدگی دیوان عالی به پرونده ها، رسیدگی شکلی است. به همین دلیل، طرفین دعاوی در دادگاه حاضر نمی شوند مگر اینکه دیوان آن ها را برای ادای توضیحات، احضار کند.

وظایف دیوان عالی کشور

طبق اصل 161 قانون اساسی، وظایف دیوان عالی کشور شامل این موارد زیر می شود:

• نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم
• ایجاد وحدت رویه قضایی
• و انجام مسوولیت های محوله

همچنین موارد ذیل نیز از وظایف قانونی دیوان عالی کشور محسوب می شود:

• رسیدگی به تخلفات رئیس‌جمهور در صورت تخلف از قانون اساسی
• تجدید نظر احکام صادره محاکم نظامی یک و احکام مهم دادگاه های عمومی

نحوه انتخاب رئیس دیوان عالی کشور

رئیس دیوان عالی کشور از سوی رئیس قوه قضائیه و با اخذ مشورت از قضات دیوان عالی کشور، به مدت پنج سال برای تصدی این منصب، انتخاب می شود.

فردی که برای ریاست دیوان عالی کشور انتخاب می شود باید مجتهد، عادل و آگاه به امور قضایی باشد. در حال حاضر محمد جعفر منتظری از سوی رییس قوه قضاییه در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ به ریاست دیوان عالی کشور منصوب شد.

بعد از تغییرات قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ به ترتیب: مرتضی مقتدایی، محمد محمدی گیلانی، حسین مفید، احمد محسنی گرکانی، حسین کریمی و سید احمد مرتضوی مقدم ریاست دیوان عالی کشور را برعهده داشتند.

ساختار دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور، متشکل از ارکان زیر است:

• دادسرا: دادسرای کل دیوان عالی کشور، به امور دادسراهای کشور، نظارت و رسیدگی می کند.
• هیئت های عمومی: از هیئت عمومی وحدت رویه قضایی و هیئت عمومی شعب حقوقی و کیفری تشکیل می شوند.
• شعب حقوقی، کیفری و تشخیص: هر شعبه حقوقی و کیفری دیوان عالی کشور از دو قاضی شامل: یک رئیس و یک مستشار، تشکیل شده است که حق انشا رای دارند. شعبه می تواند یک معاون نیز داشته باشد که در صورت لزوم وظایف رییس و مستشار شعبه را بر عهده می گیرد. شعب تشخیص از 5 قاضی تشکیل شده اند.

بیشتر بخوانید: اسامی قضات دیوان عالی کشور

وظایف شعبه های دیوان عالی کشور

همانطور که بیان شد، شعب دیوان عالی کشور به سه دسته حقوقی، کیفری و تشخیص تقسیم می شوند. وظیفه شعبه های حقوقی دیوان عالی کشور، رسیدگی به آرای مورد فرجام خواهی در امور حقوقی، است.

وظیفه شعبه های کیفری دیوان رسیدگی به فرجام خواهی نسبت به آرای کیفری است و وظیفه شعبه های تشخیص، به این نحو است که اگر بعد از درخواست اعاده دادرسی با استناد به این موضوع که رای صادره خلاف شرع بین است، رییس قوه قضاییه، به بررسی خلاف شرع بین بودن رای صادره، بپردازد و رای را خلاف شرع بین تشخیص دهد، شعب تشخیص، وظیفه نقض رای و رسیدگی ماهوی به موضوع را دارند.

دادسرای دیوان عالی کشور

• همانطور که بیان شد، دادسرای دیوان عالی کشور، یکی از ارکان ساختار دیوان عالی کشور است.
• دادسرای کل کشور، در کنار ساختمان دیوان عالی کشور، قرار دارد و ریاست آن، بر عهده دادستان کل کشور است.
• در دادسرای کل کشور، تعدادی معاون و دادیار، تحت نظر دادستان، فعالیت دارند.

نقش دادیار دادسرای دیوان عالی کشور چیست؟

دادیاران دادسرای عالی، عضو دیوان عالی کشور هستند و طبق قانون، در جریان محاکمات شعب دیوان عالی کشور غیر از مواردی که حضور دادستان در دادگاه به موجب نصوص صریح‌ قانون، الزامی است‌، نظربه اینکه طبق مقررات قانونی ازحیث نظارت بر حُسن اجرای قوانین‌، وظایفی برای دادستان ها تعیین شده است که ایفای آن وظایف ایجاب می کند درجریان محاکمه حضور داشته باشند؛ مقتضی است دادستان ها یا دادیاران نیز در محاکمات شعب دیوان حضور یابند تا در موارد لزوم و به ترتیبی که در قوانین مقرر شده، بتوانند به وظایف خود عمل نمایند.

وظیفه اصلی معاون اول دادستان کل، نظارت بر آرای قضایی در سطح کشور است و نخستین نوع نظارت قضایی، حضور دادستان در شعب دیوان است که در این نوع نظارت، دادیار به عنوان نماینده دادسرای دیوان و به تعبیری نماینده دادستان کل در شعبه های دیوان حضور پیدا می کند و نسبت به آرایی که صادر شده و در مرحله فرجامی است، نظر خود را به عنوان نماینده دادستان اعلام می کند. این نظر می‌تواند در تصمیم گیری شعب دیوان عالی تاثیرگذار باشد.

دادیار دیوان عالی که در شعبه حضور پیدا می کند، باید پرونده را مطالعه نماید و نظر قضایی خود را اعلام کند و اگر در جریان مطالعه پرونده، تخلفی مشاهده کرد، وظیفه دارد مراتب را برای رسیدگی در دادسرای دیوان عالی گزارش کند. چنانچه نظری غیر از نظر اعضای شورای عالی دیوان عالی هم داشت، باید نظر خود را صریحا ابراز کند و مستقل عمل نماید.

بنابراین اگر به نظر دادیار، روند رسیدگی عادی نبود، مراتب را به دادستان کل کشور گزارش می کند و اگر دادستان نیز متوجه اشکالی شد، در راستای قوانین و اختیارات خودش می تواند نسبت به آرایی که حتی در دیوان عالی هم صادر می شود، اعتراض کند.

بیشتر بخوانید: بهترین وکیل دیوان عالی کشور

در واقع، تظلم‌خواهی هایی که از وظایف دادستان کل کشور است به دادیاران این حوزه ارجاع می‌شود. دادیاران گزارش پرونده را تهیه می کنند و نظر خودشان را بیان می کنند. اگر نظر دادستان کل کشور در مواردی که دادیاران گزارش می کنند، بر این بود که رای صادره خلاف شرع و قوانین است طبق قانون مراتب را به رییس قوه قضاییه برای تجویز رسیدگی مجدد اعلام می کنند.

در همین راستا، اگر نیاز به طرح دادخواست در دیوان عالی کشور دارید و یا در هر حوزه حقوقی نیاز به دریافت مشاوره حقوقی و یا انتخاب وکیل دارید، می توانید با گروه وکلای حامیان عدالت در تماس باشید تا بهترین خدمات حقوقی مورد نظر خود را از این مجموعه دریافت کنید.

تلفن های تماس جهت مشاوره با وکیل پایه یک

(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞  ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞