در این نوشتار به بررسی شرایط و مراحل اثبات پول نزول در دادگاه کیفری خواهیم پرداخت. پول نزول که در ادبیات حقوقی و فقهی از آن با نام «ربا» یاد می شود به معنای سود نامشروعی است که قرض دهنده به خاطر دادن پول یا مال خود به شخص دیگری از وی دریافت می کند.
مطابق با ماده 595 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی ربا عبارت است از هرگونه توافقی میان دو یا چند نفر است که به موجب آن تحت عنوان هر قراردادی مثل قرض، بیع، صلح و مانند آن یک طرف قرارداد کالایی را با شرط اضافه با همان کالا معامله کند، یا مازاد بر مبلغ پرداختی دریافت نماید. ربا از جمله گناهان کبیره به شمار می رود و در سوره های مبارکه بقره، آل عمران، نساء و روم مورد انتقاد شدید قرار گرفته و از آن به عنوان «جنگ با خداوند» نام برده شده است.
مطابق با ماده مذکور از قانون مجازات اسلامی ربا گیرنده علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به مجازات تعزیری شش ماه تا سه سال حبس و تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم می گردد. همچنین دادگاه ممکن است او را به جزای نقدی معادل مال مورد ربا محکوم کند. شایان توجه است که همین مجازات در مورد ربا دهنده نیز اجرا می شود.
مراحل رسیدگی به شکایت اثبات پول نزول در دادگاه
آنچنان که گذشت مجازات جرم ربا یا دریافت پول نزول، مجازات تعزیری درجه 5 است، بنابراین رسیدگی به این جرم اصولاً در صلاحیت دادگاه عمومی قرار دارد. تحقیقات مقدماتی نسبت به جرم موضوع ماده 595 در دادسرای عمومی و انقلاب صورت می گیرد. باید توجه داشت که مطابق با ماده 104 قانون مجازات اسلامی جرم ربا یا نزول، از جمله جرایم غیرقابل گذشت به شمار می رود. در نتیجه رضایت یا عدم رضایت شاکی خصوصی تاثیری در توقف رسیدگی نسبت به این جرم نخواهد داشت.
شکایت شاکی خصوصی؛ مطابق ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری شاکی خصوصی همان بزه دیده است که از وقوع جرم متضرر گردیده و مجازات مرتکب را از مراجع قضایی درخواست می کند. شاکی خصوصی میتواند با مراجعه به دادسرای عمومی و انقلاب یا مقامات قضایی آن از جمله دادستان، اعلام جرم کند. شاکی همچنین می تواند به کلانتری یا دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه کرده و بر علیه متهم، دعوای کیفری را مطرح کند.
گزارش مامورین رسمی و افراد معتمد؛ یکی دیگر از شیوه هایی که به موجب آن ممکن است تحقیقات و رسیدگی در مورد اثبات پول نزول در دادگاه شروع شود، گزارش ضابطان دادگستری و افراد معتمد به دادسرا و دادگاه است.
اعتراف مجرم؛ علاوه بر موارد مذکور ممکن است مجرم در ضمن رسیدگی به پرونده دیگری یا به صورت داوطلبانه به ارتکاب جرم نزول خواری اقرار نماید.
رسیدگی به جرم نزول خواری در دادسرا چگونه صورت می گیرد؟
پس از تشکیل پرونده رباخواری در دادسرای عمومی و انقلاب، دادستان موضوع را به یکی از بازپرس ها یا دادیاران ارجاع می دهد. بازپرس یا دادیار مزبور پس از بررسی محتویات پرونده دستورات مقتضی را صادر می کند. در این مرحله که مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری مرحله تحقیقات مقدماتی نام دارد، مقام قضایی می تواند دستورات زیر را صادر کند:
جهت روشن شدن ابعاد ناشناخته پرونده و شناسایی مرتکب و همدستان وی قرارهایی مثل تحقیق محلی، ارجاع به کارشناسی، دستور ملاقات حضوری میان شاکی و متهم و … صادر می کند.
مقام قضایی مطابق با ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری باید برای سهولت دسترسی به متهم و حفظ حقوق بزه دیده، قرار تامین کیفری مناسب را صادر نماید. قرار وثیقه، کفالت، التزام به حضور با قول شرف و … از جمله قرارهای تامین کیفری به شمار می روند.
در صورت وجود دلایل کافی مقام قضایی می تواند دستور احضار متهم برای ادای توضیح را صادر کند. در صورتی که متهم بدون عذر موجه در دادسرا حضور پیدا نکند، مقام قضایی می تواند دستور جلب او یا احضار او برای بار دیگر را صادر کند.
علاوه بر متهم مقام قضایی برای روشن شدن موضوع می تواند شهود و مطلعین را نیز احضار و در صورت عدم حضور جلب نماید.
مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده ممکن است برای بررسی موضوع دستور مواجهه حضوری بین متهم و شاکی را صادر کند.
راهکارهای اثبات پول نزول در دادگاه
دادسرای عمومی و انقلاب پس از احراز مجرمیت مرتکب، ضمن صدور کیفرخواست پرونده را به دادگاه کیفری دو ارسال می کند. دادگاه کیفری دو پس از وصول پرونده و احراز تکمیل بودن آن دستور تعیین وقت رسیدگی و احضار شاکی، متهم و نماینده دادستان را صادر می کند. پس از تشکیل جلسه رسیدگی قاضی دادگاه محتویات پرونده را بررسی کرده و اظهارات طرفین را استماع می کند.
برای اثبات پول نزول در دادگاه از شیوه های عملی گوناگونی می توان استفاده کرد. ارائه رسیدهای بانکی مبنی بر پرداخت پول بیشتر از مبلغ دریافتی به صورت بلاجهت، ارائه فایل صوتی مکالمات طرفین یا قراردادی که بیان کننده ربا و نزول است و … می توانند از جمله راهکارهای اثبات پول نزول در دادگاه به شمار آیند.
یکی از مهمترین نکات در رابطه با اثبات پول نزول در دادگاه این است که مجازات تعزیری مذکور هم در مورد ربادهنده و هم در مورد رباگیرنده اجرا می شود. بنابراین توصیه می شود پیش از انجام هرگونه اقدام در زمینه اثبات پول نزول در دادگاه، با یک نفر وکیل دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید.
گروه وکلای حامیان عدالت با حضور وکلای متبحر در زمینه حقوق کیفری آماده ارائه انواع خدمات حقوقی از قبیل وکالت در دعاوی، مشاوره حقوقی و … می باشد. برای ارتباط با این مجموعه کافی است به نشانی اینترنتی hamyanedalat.com وارد شوید.
