ضرب و جرح و مجازات آن در قانون جدید | سوالات متداول ضرب و جرح

ضرب و جرح چیست؟

ضرب به معنی “زدن” و صدماتی است که باعث خونریزی نمی شود و صرفا باعث تورم، سرخ شدگی و یا کبودی می شوند.

جرح به معنی “زخم زدن” است و آسیب و صدمه هایی است که با خونریزی بیرونی و ظاهری همراه است مانند بریدگی، پارگی و خراشیدگی و..

نکته:  گاهی ضرب و جرح موجب شکستگی استخوان نیز می شود و یا حتی در اثر ضرب و جرح ممکن است یکی از حواس شخص درست عمل نکند و یا به طور کامل از بین برود.

ضرب و جرح به دو نوع عمدی و غیر عمدی تقسیم می شود که اثبات غیر عمدی بودن آن معمولا مشکل است.

مجازات ضرب و جرح:

مجازات اصلی ضرب و جرح عمدی، قصاص میباشد؛ اما در مواردی که امکان قصاص وجود ندارد؛ دیه جهت مجازات در نظر ‏گرفته میشود واگر شاکی تقاضای پرداخت دیه را نماید، دیه به وی تعلق خواهد گرفت.‏

مواردی از ضرب و جرح عمدی که امکان قصاص وجود ندارد:‏

بر اساس تبصره ماده 614 (اصلاحیه سال 99) چنانچه ضرب و جرح عمدی موجب زوال عقل ‏شده، حواس ومنافع بدن را دچارآسیب نماید، نقصان یا شکستگی ایجاد نماید و یا منجر به مرض و یا ازکارافتادگی دائمی ‏شود، جهت حفظ امنیت و جلوگیری از ایجاد اختلال درنظم عمومی جامعه، حبس تعزیری جایگزین قصاص میشود و ‏برای مرتکب، علاوه بر پرداخت دیه (درصورت مطالبه شاکی) حبس به مدت 6 ماه تا دو سال در نظر گرفته شده است.‏

‏ تبصره 1 :‏‎  ‎در صورتی که جراحات وارده شده منجربه ضایعات فوق نشود و وسیله ای که استفاده شده است،اسلحه، چاقو ‏و امثال آن باشد، مرتکب به سه ماه تا یک ‌سال حبس محکوم خواهد شد‎.‎‏ همچنین در صورتی که جراحات منجربه ضایعات ‏ذکورنشده وآلت مورد استفاده هم چاقو و یا اسلحه نباشد، مجازات و حبس تعزیری در نظر گرفته نشده و تنها شاکی ‏میتواند مطالبه ی دیه نماید.‏

ضرب و جرح در نزاع دسته جمعی:‏

برخی اوقات ممکن است درگیری و ضرب و جرح به صورت دسته جمعی و گروهی رخ دهد در چنین مواردی تمامی ‏افرادی که در نزاع و درگیری شرکت کرده و حضور داشته اند، چه آسیب دیده باشند وچه آسیب وارد کرده باشند، براساس ‏تبصره ماده 615 به مجازات زیر محکوم میشوند‎:

• ‏چنانچه که ‌نزاع منتهی ‌به ‌قتل شود: حبس‌ از یک تا سه سال‎‏
• چنانچه که نزاع  ودرگیری منتهی به نقص عضو شود: حبس از شش ماه تا‎ ‎یک سال
• در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود: حبس از سه ماه تا یک سال‌

تبصره ۱ – در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود.‎.

تبصره ۲ – مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.

نحوه ی تعقیب و محکومیت مرتکب جرم ضرب و جرح: 

مجازات و محکومیت مجرم (ضارب) به پرداخت دیه، مشروط به این است که حتما فرد آسیب دیده و مصدوم شکایت کرده باشد و تقاضای دیه ی صدمات وارد شده به خود را کرده باشد؛ اما اگر یکی از دو موردی که در ماده 614 ذکر شده اتفاق افتاده باشد یعنی:

1- ضرب و جرح منتهی به یکی از صدمات شدید درج شده در ماده باشد.

2- از سلاح و یا  چاقو استفاده شده باشد.

در این دو مورد، از آن جایی که جرم جنبه عمومی دارد و با ارتکاب آن ضرر و زیان به جامعه وارد شده است، برای تعقیب مجرم (ضارب)، نیازی به شکایت شاکی (مصدوم) نبوده  و مرجع قضایی بدون شکایت مصدوم ، ضارب را تعقیب و مجازات می کند.

نکته: اگردر ضرب و جرح از چاقو و یا سلاح استفاده نشده باشد و ضرب وجرح به نتایج شدید موجود در ماده ی 614 منجر نشده باشد، تعقیب ضارب  مشروط و منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در این فرض، مصدوم فقط می تواند دیه را مطالبه نماید . در این جا جرم از جرایم قابل گذشت است.

اقدامات ضروری در برخورد و مواجهه با ضرب و جرح: ‏

در برخورد و مواجهه با ضرب و جرح اولین اقدامی که باید انجام گیرد، اطلاع رسانی به پلیس میباشد تا صورت جلسه ای ‏تنظیم گردد.‏

سپس با اخذ گواهی سریعا به پزشکی قانونی مراجعه نمایید، بهترین زمان برای مراجعه به پزشکی قانونی، به خصوص زمانی ‏که با کوفتگی و جراحت مواجه هستید، ظرف 48 ساعت بعد از حادثه میباشد. با مراجعه به پزشکی قانونی، گواهی پزشک قانونی ‏را به عنوان مدرکی جهت اقدامات آتی برای شکایت اخذ کنید.‏

‏نکته: چنانچه در دعاوی خانوادگی و شخصی مورد ضرب و شتم  قرارگرفتید، حتما مورد را با اطلاع رسانی به پلیس 110 ‏صورتجلسه کرده و مستند سازی نمایید تا اگردرآینده تصمیم به طلاق و یا شکایت داشتید، بتوانید به آن استناد نمایید.

نحوه گرفتن دیه درضرب و جرح ‏:

یکی از سوالات متداول موکلین در خصوص ضرب و جرح این است که مقدار دیه در ضرب و جرح چگونه تعیین می شود؟ در پسخ به این سوال باید گفت  معمولا پس از صورت گرفتن ضرب و جرح و بعد از این که فرد آسیب دیده شکایت کرده و صورت جلسه پلیس تنظیم شد، فرد به پزشکی قانونی ارجاع می شود و پس از معاینه، گواهی پزشک قانونی تنظیم می شود و دادگاه با توجه به گواهی تنظیم شده، میزان دیه را تعیین خواهد کرد.

از آن جایی که اگر فردی به دلیل عدم آگاهی کافی و عدم مشاوره از وکیل دیه در دادگاه حقوقی درخواست دیه نماید، موظف به تنظیم دادخواست و پرداخت هزینه به صورت جداگانه برای رسیدگی به پرونده خواهد شد. پیشنهاد میشود هنگام شکایت و درخواست دیه، جهت سهولت امر و سرعت رسیدگی به درخواستتان، با وکلای باتجربه ما در موسسه حامیان عدالت در تماس باشید.

نمونه شکوائیه ضرب و جرح عمدی:

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …………

با سلام و احترام

احتراما اینجانب ………….. به استحضار عالی می رساند، مشتکی عنه ………………. که ساکن منطقه ………. می باشد، در تاریخ ……………. ساعت 23 شب زمانی که بنده از محل کار به منزل برمی گشتم، با چاقو به من حمله ور شده و بنده را از ناحیه پای چپ و دست راست به شدت مجروح نموده به طوری که دست راست من توانایی و کارایی خود را از دست داده است.

حال با توجه به مراتب ذکر شده و با استناد به ماده ی 614 بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده ماده ی 615  قانون مجازات اسلامی، تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه را از محضرعالی دارم.

با تجدید احترام

امضاء شاکی‏

(qvf , [vp)