در نوشتار حاضر به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که تفاوت های حقوقی انواع چک از قبیل چک روز و چک وعده دار چیست؟ به طور کلی انواع چک از اسناد لازم الاجرا به شمار می روند. مطابق با ماده 1 قانون صدور چک مصوب انواع چک از قرار زیر است :
چک عادی:
عناوین اصلی این مقاله :
منظور چکی است که اشخاص به حساب عادی خود بر عهده بانک ها صادر می شود. دارنده چک عادی تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد.
چک تایید شده:
چک تایید شده نیز مانند چک عادی توسط اشخاص و به عهده بانک صادر می شود. لیکن بانک پرداخت این چک را تایید می کند.
چک تضمین شده:
چک تضمین شده توسط بانک صادر می شود و پرداخت وجه آن در همان بانک تضمین می شود.
چک مسافرتی:
این چک توسط بانک ها صادر شده و وجه آن توسط هر یک از شعب بانک یا کارگزاران آنها پرداخت می شود.
چک عادی، تایید شده و تضمین شده ممکن است به صورت حال یا به روز صادر شوند. همچنین ممکن است چک به صورت وعده دار صادر شود. در پاسخ به این پرسش که چک وعده دار چیست؟ باید گفت: چک وعده دار چکی است که پرداخت آن منوط به فرا رسیدن زمان خاصی است.
ضمانت اجرای چک وعده دار چیست؟
حال که دانستیم چک وعده دار چیست؟ ضمانت اجرای این نوع از چک را مطابق با قانون صدور چک مصوب سال 1397 بررسی می کنیم. مطابق با ماده 2 قانون مذکور چنانچه هنگام سررسید چک، دارنده به بانک مراجعه کرده و وجه چک به او پرداخت نشود، اصطلاحاً چک را بی محل یا بلامحل می نماند.
در این صورت دارنده چک می تواند از مامور بانک تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت بنماید. مامور بانک غیر قابل پرداخت بودن چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی اعلام کرده و کد رهگیری گواهی عدم پرداخت را دریافت می کند. مامور بانک مشخصات کامل دارنده چک و مشخصات صادرکننده چک مثل نشانی محل اقامت را در ضمن گواهی عدم پرداخت ذکر می کند و با درج تاریخ، به دارنده تحویل می دهد.
اگر تنها بخشی از مبلغ چک قابل پرداخت باشد، مامور بانک مکلف است به درخواست دارنده مبلغ قابل پرداخت رابه وی بپردازند و آن را از مبلغ مندرج در چک کسر نماید. با اعلام غیر قابل پرداخت بودن چک در سامانه بانک مرکزی ظرف 24 ساعت کلیه بانک ها و موسسات اعتباری مکلفند نسبت به صادر کننده چک بلامحل محدودیت های زیر را اعمال نمایند:
- خودداری از باز کردن حساب یا صدور کارت بانکی
- مسدود کردن کلیه سپرده های بانکی و اعتباری صادرکننده به میزان مبلغ مندرج در چک
- خودداری از پرداخت هر نوع تسهیلات بانکی
- خودداری از صدور ضمانت نامه های ارزی
بیشتر بخوانید: روش های مطالبه وجه چک در قانون جدید
شیوه قانونی رفع اثر از چک وعده دار
دارنده چک با دریافت گواهی عدم پرداخت می تواند به دوایر ثبتی، شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی مراجعه کرده و دعوای مطالبه وجه چک را بر علیه صادرکننده چک بلامحل مطرح کند. برای رفع اثر از چک برگشتی و برداشتن محدودیت های بانکی که برای صادرکننده مقرر گردیده است، باید یکی از شرایط زیر محقق گردد:
- واریز مبلغ کسری چک به حساب جاری نزد بانکی که چک به حساب آن صادر شده و درخواست مسدودی آن. در این صورت بانک موظف است ظرف 3 روز واریز کسری را با استفاده از شیوه ای اطمینان آور به اطلاع دارنده چک رسانده و وجه آن را حداکثر برای مدت 1 سال مسدود کند.
- ارائه لاشه چک به بانک محال علیه
- ارائه رضایت نامه رسمی از دارنده چک (اعم از شخص حقیقی یا حقوقی) که در دفاتر ثبت اسناد رسمی تنظیم یافته باشد.
- ارائه نامه رسمی از مرجع قضایی یا ثبتی رسیدگی کننده به موضوع مبنی بر پایان یافتن عملیات اجرایی مربوط به چک.
- ارائه حکم قطعی قضایی، مبنی بر بری بودن صادرکننده نسبت به چک.
- گذشت مدت زمان 3 سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت و طرح نشدن دعوای حقوقی یا کیفری توسط دارنده.
در صورت تحقق هر یک از شرایط بالا، بانک به درخواست صادر کننده در سیستم یکپارچه بانک مرکزی رفع سوء اثر از چک برگشتی را اعلام می دارد. در این صورت محدودیت های موجود در مورد صادرکننده چک ملغی می گردد.
ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت چک وعده دار چیست؟
اکنون به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت چک وعده دار چیست، بر اساس ماده 7 قانون صدور چک صدور چک بلامحل مورد جرم انگاری قرار گرفته و مجازات آن به ترتیب زیر است:
- اگر مبلغ مندرج در چک کمتر از 10 میلیون ریال باشد، مرتکب حداکثر به 6 ماه حبس تعزیری محکوم می گردد.
- اگر مبلغ چک از 10 میلیون تا 50 میلیون ریال باشد، مرتکب به 6 ماه تا 1 سال حبس محکوم خواهد شد.
- چنانچه مبلغ چک از 50 میلیون ریال بیشتر باشد، مرتکب به 1 سال تا 2 سال حبس تعزیری محکوم می شود.
جرم صدور چک بلامحل از جرایم قابل گذشت به شمار می رود. بنابراین جز با شکایت شاکی خصوصی تعقیب متهم شروع نمی شود. قوانین مربوط به چک از پیچیدگی های خصوصی خاصی برخوردارند. گاه انجام یک اشتباه کوچک حقوقی در رابطه با چک ممکن است تبعات سنگینی را به همراه داشته باشد.
از این رو شما می توانید پیش از انجام هر اقدام حقوقی در خصوص چک با یک نفر وکیل دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید. برای این کار کافی است با گروه وکلای حامیان عدالت به نشانی اینترنتی hamyanedalat.com تماس بگیرید.
تلفن های تماس جهت تماس و مشاوره با بهترین وکیل چک
(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵📞 ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ 📞 ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱ 📞
