با توجه به اینکه در قانون آیین دادرسی کیفری دو نوع اعاده دادرسی کیفری ماده 477 و 4747 پیش بینی شده است. یکی از سوالاتی که برای اشخاص در زمان مواجهه با موضوع اعاده دادرسی مطرح می شود، این است که تفاوت اعاده دادرسی مطرح شده در این دو ماده، چیست؟
به همین جهت، گروه وکلای حامیان عدالت در این مقاله به موضوع تفاوت اعاده دادرسی مذکور در ماده 474 و ماده 477 آیین دادرسی کیفری، پرداخته است.
اعاده دادرسی کیفری
عناوین اصلی این مقاله :
کلمه اعاده به معنای بازگشت و بازگرداندن است و دادرسی نیز در اصطلاح حقوقی به معنای رسیدگی به دادخواهی است. بنابراین اصطلاح اعاده دادرسی به معنای بازگشت دادخواهی و رسیدگی مجدد دادرسی است. اعاده دادرسی، یکی از روش های فوق العاده اعتراض به آراء و احکام مراجع قضائی پس از صدور حکم نهائی است.
فوق العاده بودن آن نیز به جهت این است که این راه بعد از صدور حکم قطعی و مختومه شدن پرونده، برای رسیدگی مجدد استفاده می شود. اعاده دادرسی در شرایط خاص و با ارائه دلایل خاص انجام می شود که این دلایل در دعاوی و پرونده های حقوقی و کیفری متفاوت است و این موارد در قانون آیین دادرسی کیفری و آیین دادرسی مدنی آمده است.
اعاده دادرسی در ماده 474 آیین دادرسی کیفری
قانون‌گذار با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۲، در فصل چهارم این قانون از ماده 474 تا 483 به موضوع اعاده دادرسی، پرداخته است.
در مواد 474 و 477 آیین دادرسی کیفری، دو نوع اعاده دادرسی در امور کیفری و شرایط و دلایل آن بیان شده است که حقوقدانان، اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۴ را اعاده دادرسی خاص و اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۷ را اعاده دادرسی عام می نامند.
به این خاطر که در م 474 برای اعاده دادرسی جهات اختصاصی بیان شده است که فقط در همان موارد، امکان اعاده دادرسی وجود دارد اما در م ۴۷۷، جهات خاصی بیان نشده است و دامنه اعمال این ماده، فراتر از م 474 است.
بیشتر بخوانید: مدارک لازم جهت اعمال ماده ۴۷۷
در م 474 آیین دادرسی کیفری، جهات خاص درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام قطعی دادگاه ها اعم از آنکه حکم اجرا شده باشد یا نه در 7 بند ذکر شده است که شامل این موارد می شود:
- کسی به اتهام قتل محکوم شود و بعد از محکومیت، زنده بودن مقتول ثابت شود.
- چندین نفر، محکوم به ارتکاب جرمی شوند در حالی که ارتکاب آن جرم، به نحوی باشد که بیش از یک مرتکب برای آن نمی توان در نظر گرفت.
- یک نفر به انتساب جرمی محکوم شود و شخص دیگری نیز به موجب حکمی به همان علت به آن جرم محکوم شده باشد، به نحوی که از تعارض و تضاد مفاد این دو حکم، بی گناهی یکی از آن دو نفر احراز شود.
- احکام متفاوتی در مورد یک شخص با اتهام واحد، صادر شود.
- در دادگاه صالح ثابت شود که مبنای حکم صادره، اسناد و مدارک جعلی و یا شهادت خلاف واقع شاهدان، بوده است.
- بعد از صدور حکم قطعی، اتفاق یا واقعه جدیدی حادث یا ظاهر شود و یا دلائل جدیدی به دادگاه ارائه شود که بی گناهی یا عدم تقصیر محکوم علیه را ثابت می کند.
- عمل ارتکابی از سوی محکوم جرم نباشد یا اینکه مجازات محکوم بیشتر از مجازات مقرر در قانون باشد.
شرایط اعاده دادرسی در ماده ۴۷۷ آیین دادرسی کیفری
طبق ماده 477 آیین دادرسی کیفری، شرایط اعاده دادرسی در این ماده به این نحو است که: اگر رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از مراجع قضائی را خلاف شرع بیّن، تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال می کند تا پرونده در شعبه ای خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این کار تخصیص می یابد رسیدگی شود و رای قطعی صادر شود.
این شعب خاص رسیدگی بر مبنای اینکه رای صادره خلاف شرع بین اعلام شده، آن را نقض می کنند و رسیدگی مجدد (شکلی و ماهوی) را انجام می دهند و در نهایت، رای مقتضی را صادر می کنند.
طبق تبصره یک این ماده:
آراء قطعی مراجع قضائی (حقوقی و کیفری) شامل احکام و قرارهای دیوان عالی کشور، سازمان قضائی نیروهای مسلح، دادگاه های تجدید نظر و بدوی، دادسراها و شوراهای حل اختلاف می باشد.
و طبق تبصره دو نیز، در صورتی که آراء شعب دیوان عالی کشور در باب تجویز اعاده دادرسی و دستورهای موقت دادگاه ها، توسط رئیس قوه قضائیه خلاف شرع بین تشخیص داده شود، مشمول احکام این ماده خواهد بود.
طبق تبصره این ماده، علاوه بر رئیس قوه قضائیه، رئیس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح و یا رئیس کل دادگستری استان نیز اگر در انجام وظایف قانونی خود، رای قطعی محاکم اعم از حقوقی یا کیفری را خلاف شرع بین تشخیص دهند، می توانند با ذکر مستندات از ریاست قوه قضائیه درخواست مجوز اعاده دادرسی را دشته باشند.
تفاوت اعاده دادرسی ماده 474 و ماده 477
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد و بیان جهات اعاده دادرسی در ماده 474، می توان در ادامه تفاوت این دو نوع اعاده دادرسی را بیان کرد.
در تفاوت این دو نوع اعاده دادرسی باید گفت: اعاده دادرسی مقرر در م ۴۷۷ شامل تمام آرا و احکام صادره در دادگاه های حقوقی و کیفری می شود و نسبت به هر تصمیم قضائی اعم از حکم یا قرار و حتی دستور موقتی که خلاف شرع باشد نیز، قابل درخواست است در حالی که اعاده دادرسی م 474 تنها در مورد احکام قطعی و با داشتن جهات خاصی که در مفاد این ماده بیان شده است، قابل اعمال است.
ماده ۴۷۷، به قدری اهمیت داردکه ریاست قوه قضائیه برای سهولت در امر اعاده دادرسی، دستورالعمل اجرائیه این ماده را نیز ابلاغ نموده است.
پس مشخص شد که با توجه به ماده 477 ، ملاک اعاده دادرسی تشخیص خلاف شرع بودن حکم صادره از سوی رئیس قوه قضائیه است. لذا این نوع اعاده دادرسی تنها مبتنی بر یک دلیل است و آن، مخالفت رأی قطعی صادره با شرع است. بنابراین اگر پرونده ای دلایل اعاده دادرسی ماده 474 را نداشته باشند، در صورت وجود شرایط می تواند از ماده 477 برای درخواست اعاده دادرسی استفاده کند.
تفاوت دیگر در این است که اشخاص یا وکیل آن ها برای طرح درخواست اعاده دادرسی موضوع م ۴۷۴، باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی مراجعه کنند، اما برای درخواست اعاده دادرسی موضوع م ۴۷۷، با توجه به دستورالعمل اجرایی آن باید به دفتر رئیس کل دادگستری استان، مراجعه کنند.
بیشتر بخوانید: مهلت درخواست اعمال ماده 477
تفاوت دیگر در این دو نوع اعاده دادرسی این است که طبق م 475 همین قانون افرادی که می توانند درخواست اعاده دادرسی داشته باشند، این افراد می باشند: محکوم علیه، وکیل یا نماینده قانونی او، دادستان کل کشور و دادستان مجری حکم، در حالی که طبق تبصره ماده 477 این افراد، علاوه رئیس قوه قضائیه شامل افراد دیگری مانند: دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح، رئیس دیوان عالی کشور، رئیس کل دادگستری استان و …. نیز می باشد.
همچنین تفاوت دیگری که وجود دارد، این است که بعد از درخواست اعاده دادرسی م ۴۷۴، با موافقت مرجع مربوطه، دیوان عالی کشور پرونده را به شعبه هم عرض ارسال خواهد کرد، اما در م ۴۷۷ درصورت موافقت رئیس قوه قضائیه، پرونده برای بررسی شکلی و ماهوی به دیوان عالی کشور ارسال می شود.
بیشتر بخوانید : وکیل دیوان عالی کشور
وکیل اعاده دادرسی
با توجه به حساسیت دعاوی کیفری و بحث اعاده دادرسی، افراد برای طرح این موضوع باید به دنبال بهترین وکیل اعاده دادرسی باشند، بهترین وکیل در این حوزه کسی است که علاوه بر دانش و تجربه کافی در کار وکالت، به رویه قضائی محاکم و مواد قانونی مربوط به اعاده دادرسی کیفری تسلط کافی داشته باشند و سابقه موفقیت در این دعاوی را نیز داشته باشد.
بیشتر بخوانید: وکیل ماده 477 و 474 آیین دادرسی کیفری
به همین منظور، گروه وکلای حامیان عدالت با بکارگیری بهترین وکیل تهران، در خدمت شما مراجعین محترم جهت مشاوره و وکالت در پرونده های کیفری و اعاده دادرسی و همچنین پاسخ به سوالات و ابهامات شما عزیزان می باشد.
تماس و مشاوره با وکیل ماده 474 و 477 آیین دادرسی کیفری:
(۱۰ خط ) ۰۲۱۴۴۸۵۰۳۳۵ ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۰ ۰۲۱۴۴۸۷۲۲۳۱
